Mezar Taşı - Pierre de RONSARD

Ronsard'ın ruhcağızı; zavallıcık;
Şirincik, mini minnacık, nazlıcık,
Sevgili misafiri bedenimin,
Göçmüşsün öbür dünyaya garipçik,
İncecik, sıskacık, saz benizlicik;
Ölülerin soğuk ülkesindesin.

Bereket, gönlün rahat tertemizsin;
Kan, kin, zehir karışmamış içine;
Birçok insanlar gibi düşmemişsin
Şan şeref derdine, mal mülk peşine
Deyip kestim, yolcu, var git işine
Bırak uyusun Ronsard, rahat etsin.

Çeviren: Sabahattin Eyuboğlu

Şiirin Tahlîli

Pierre de Ronsard’ın “Mezar Taşı” adlı bu şiiri, sade bir üslup içinde derin düşünceler ve içsel bir huzuru barındırır. Şairin ölüm karşısındaki tavrı, yaşamına ve insan doğasına dair ironik bir bilgelik taşır. Şiiri hem biçimsel hem de tematik olarak analiz edelim:

---

1. Tematik İnceleme

a. Ölüm ve Ruhun Yolculuğu

Şair, ölümü bir son olarak değil, ruhun başka bir boyuta geçişi olarak betimler:

“Ronsard'ın ruhcağızı; zavallıcık;

Şirincik, mini minnacık, nazlıcık”

Ruh, "şirincik" ve "mini minnacık" gibi ifadelerle küçültülmüş ve sevecen bir şekilde tasvir edilmiştir. Bu, ölümün korkutucu bir olgu olmaktan çok, doğal bir süreç olarak algılandığını gösterir. Öte yandan, ruhun bedenin "sevgili misafiri" olarak tanımlanması, geçiciliği ve ölüme şairin duyduğu kabulü yansıtır.

b. İnsanın Günah ve Erdemle İmtihanı

Ronsard, ruhunun temizliğini vurgular:

“Kan, kin, zehir karışmamış içine;

Birçok insanlar gibi düşmemişsin

Şan şeref derdine, mal mülk peşine”

Bu dizelerde, insanlığın genel eğilimlerine (açgözlülük, şöhret tutkusu, kin) karşı duruş sergileyen bir erdem anlayışı vardır. Şair, ruhunu bu dünyevi bağlardan azade kılmış olmanın huzurunu dile getirir. Ölüm sonrası bir hesaplaşmadan çok, ahlaki bir değerlendirme yapılır.

c. Yaşamdan Ölüme Geçiş

Şair, ölüm ve yaşam arasındaki bağı pragmatik ve ironik bir tavırla ele alır. Ölüme dair bir ağıt ya da dram yoktur; aksine, bu süreç sade bir kabul içinde anlatılır:

“Deyip kestim, yolcu, var git işine

Bırak uyusun Ronsard, rahat etsin.”

Burada, ölümün yaşam kadar sıradan ve kaçınılmaz bir gerçek olduğu vurgulanır. Yolcuya yapılan "git işine" uyarısı, yaşamın devam ettiğini ve ölenin rahatsız edilmemesi gerektiğini hatırlatır.

---

2. Biçimsel İnceleme

a. Dil ve Üslup

Şair, alçakgönüllü ve samimi bir dil kullanır. “Zavallıcık,” “şirincik,” “nazlıcık” gibi sevecen ifadeler, ölüm gibi ağır bir temayı hafifletir. Bu tür küçültme ekleri, ruhun kırılganlığına ve insani doğasına vurgu yapar.

b. İroni ve Mizahi Ton

Ronsard, yaşamın hırslarından ve geçiciliğinden bahsederken ironik bir mesafeyle yaklaşır. Özellikle "şan şeref derdine, mal mülk peşine" ifadesi, yaşamı yersiz kaygılarla dolduran insanlara ince bir eleştiridir. Bu mizahi ton, ölümle barışık bir ruh halini ortaya koyar.

c. Kısa ve Sade Yapı

Şiir, yalnızca iki kıtadan oluşur. Bu kısa form, ölümün ve yaşamın doğallığını yansıtır. Süslü anlatımlardan kaçınılması, metni daha içten ve samimi kılar.

---

3. Felsefi ve Duygusal Boyut

Ronsard’ın bu şiiri, ölüm karşısında gösterdiği bilgece kabulü yansıtır. Ruhun dünyevi hırslardan uzak kalışı, ona huzur verir. Şair, ölümü bir karanlık veya belirsizlik olarak değil, bir durulma ve dinlenme olarak görür.

Bu tavır, Stoa felsefesindeki "ölümle barış" anlayışına benzer. Ayrıca, Hristiyanlık inancının "ruhun ebedi yolculuğu" fikriyle de uyumludur. Şair, bu felsefi duruşu dramatize etmeden, sade ve içten bir şekilde sunar.

---

4. Genel Değerlendirme

Pierre de Ronsard’ın “Mezar Taşı” adlı şiiri, ölüm ve yaşam arasında bir denge kurar. Şairin ironik ve hafif üslubu, insanın geçici varoluşuna dair derin bir bilgelik taşır. Şiir, ölüm korkusunu törpülerken, yaşamın anlamsız hırslarından uzak durmayı önerir.

Kısa ve sade yapısına rağmen, bu eser felsefi bir yoğunluk içerir ve okuyucuyu yaşam, ölüm ve erdem üzerine düşünmeye davet eder.